کندن جوش صورت طبیعی است یا اختلال روانی؟ - شارژ 10

کندن جوش، پوسته های زخم صورت یا دیگر نواحی بدن، کنشی است که تقریبا همه ما با آن روبرو بوده و یا حداقل در اطرافیان خود مشاهده نموده ایم.

دیده ایم کسانی را که مدام در حال صحبت کردن با جوش صورت و یا زخم دست و گوشه ناخن و یا پوست لب شان ور می روند، با آن سر و کله می زنند و مشغول کندن آن هستند به نحوی که ناگهان شما و یا خود آن ها متوجه می شوند به پوستشان آسیب رسانده اند و برای توجیه این حرکت نیز با گفتن جملاتی شبیه ای بابا حواسم نبود مدتی هست که این جوش اذیتم می نماید، می خواهند از این وضعیت خود را خلاص نمایند و این رفتار، ور رفتن و کندن جوش، را به صورت رفتاری نرمال و طبیعی جلوه دهند.

همین افراد حتی در مواقعی برای درمان جوش و زخم به پزشک مراجعه می نمایند و به رغم توصیه پزشک مبنی بر پرهیز از کندن محل جوش و ور رفتن با آن، همچنان عادت به کندن جوش را ادامه می دهند.

کندن پوست طبیعی است؟ از چه مرحله ای غیر طبیعی است؟

زمانی که فرد به دفعات مشغول کندن جوش و یا زخم صورت و بدنش می گردد و حتی زمانیکه بهبود یافته است این رفتار را تکرار می نماید، یا وقتی زخم را تازه می نماید و به قول معروف جوش را می ترکاند و بعد آن را رها می نماید، بر این رفتار چه باید نام نهاد؟

این رفتار اگر چه در بین افراد جامعه، به ویژه خانم ها رایج است و بعضی آن را رفتاری طبیعی و جا افتاده جلوه می دهند، اما در واقعیت ماجرا رفتار و عادتی نگران نماینده است. اگر می خواهید بدانید که مرز بین هنجار و نابهنجار بودن این رفتار چگونه است و آیا شما هم در زمره کسانی قرار دارید که کندن جوش برای تان رفتاری بهنجار یا نابهنجار است با خود خلوت کنید و به سوالات زیر پاسخ دهید:

-در روز چه مدت و چندبار جوش و زخم صورت، دست و یا سایر نواحی بدنتان را می کَنید؟

-چه زمان هایی و یا در چه شرایط روحی دست به این کار می زنید؟

- کندن جوش یا زخم، چقدر با آگاهی و خودخواسته و تا چه حدی ناخودآگاه و از اختیار شما خارج است؟

-آیا مجبور می شوید بعد از کندن جوش و زخم از کرم بهره ببرید؟

آیا بعد از کندن زخم احساس عذاب وجدان پیدا می کنید؟

در صورتی که به دفعات و به صورت عادت رفتاری وقتتان را صرف کندن جوش و زخم پوستتان می کنید و حتی در صورت بهبودی باز هم جوشتان را تحریک و برای تسکین آن از کرم و یا نرم نماینده استفاده می کنید، شما به اختلال کندن پوست دچار هستید. این اختلال در ظاهر ساده و عادی به نظر می رسد، اما درمان آن بسیار سخت است.

چون در طبقه بندی اختلالات وسواسی قرار می گیرد که روانشناسان به آن اختلال وسواس جبری می گویند و در آن فرد به طور ناخواسته و اجبار رفتار کندن پوست، جوش و زخم را تکرار می نماید.

آمار اختلال پوست کندن

این اختلال نسبت به اختلالات دیگر روانشناختی، کمتر شناخته شده و به آن توجه شده است، اما میزان شیوع آن در میان افراد، به خصوص زنان و دختران جوان، نسبتا بالاست.

نتایج مطالعات گرنت در آمریکا (2010) نشان می دهد که 16.6 درصد شهروندان آمریکا جوش و پوست خودشان را می نمایند و 6.8 درصد افراد به اختلال کندن پوست دچار هستند.

همچنین 4.1 درصد از جمعیت مبتلا به این اختلال هستند و این اختلال در زنان بیشتر از مردان شایع است. همین تحقیق نشان داد حدود 23 تا 56 درصد این افراد دچار اضطرابند و 16.7 تا 68 درصد پوست کنان! دچار اختلال وسواسند.

علت بیولوژیک اختلال کندن پوست و جوش

بر اساس یافته های تحقیق اسماری و همکارش (2011) در آمریکا، عوامل ژنتیکی و حساسیت عصبی به محرک های عاطفی، منجر به تحریک عاطفی می گردد که خود فرد سعی در تسکین تحریک های عاطفی می نماید.

همچنین تحقیقات اشپیگل و همکارش (2009) در آمریکا نشان داد که دوپامین در کنترل رفتار های تکراری نقش موثری دارد. با این فرض بعضی از محققان پیش بینی می نمایند یکی از دلایل اختلال کندن پوست، عادت شدن و تکرار آن می تواند با کاهش میزان دوپامین مرتبط باشد.

دوپامین مسئول بعضی واکنش ها و نقش های فیزیولوژیکی در مغز است از جمله: پاسخ های عاطفی و احساسی، احساس لذت بردن، و حفظ تمرکز و حافظه.

نقش آگاهی فرد در کندن زخم

گاهی اوقات فرد به صورت دانسته و با آگاهی و درست در زمان هایی که تنش و استرس به سراغش می آید پوست، جوش و زخم بدنش را می نماید و بعدِ کندن، احساس آرامش پیدا می نماید که به آن پوست کنی متمرکز یا ارادی می گویند. گاهی نیز فرد به طور ناخواسته و غیر ارادی در زمان های اضطراب، دستانش بی اختیار و به سرعت به سمت جوش صورت و یا زیر گردن و ناحیه پشت سر می رود که به آن پوست کنی غیرارادی می گویند.

در هر دو رفتار فرد می آموزد که هر بار با کندن جوش و یا زخم، احساس آرامش موقتی به دست می آورد. در بعضی موارد با افزایش استرس، احساس خارش در ناحیه پوست کنده شده می نماید که در واقع نشانه ای و علامتی است که فرد را به انجام دوباره این رفتار ترغیب می نماید.

دلایل روانشناسانه کندن جوش و زخم ِپوست

در بسیاری موارد رفتار ناشی از کندن پوست و یا زخم را ناشی از استرس و اضطراب درونی فرد ارزیابی می نمایند. اضطرابی که خشم درونی در پس آن پنهان شده است. خشمی که می تواند ناشی از گذشته فرد باشد، اما فرد با یادآوردن خاطرات تلخ سعی می نماید آن را به عقب براند.

در واقع خاطرات تلخی که فرد از کودکی اش در روابط با والدینش و یا اطرافیان داشته است، درست زمانی که فرد در شرایط بحران و استرس قرار می گیرد به خودآگاه فرد می آید و اضطراب او را بیشتر می نماید. در این موقعیت فرد برای کاهش اضطراب و خشم درونی و بیرون راندن و واپس زدن خاطرات و درد های قدیمی کوشش می نماید.

کندن پوست و زخم در زمان استرس می تواند یک سیستم دفاعی از جمله راه های تخلیه خشم درونی و اضطراب فرد باشد. این کاهش اضطراب و تخلیه خشم، سبب می گردد تا در درازمدت فرد، این رفتار را حتی برای تجربه های استرس زای معمولی در زندگی روزمره نیز به کار بگیرد.

زیگموند فروید که نظریاتش در این زمینه ها محل اعتبار و ارجاع است، بر این باور است، افراد برای جلوگیری از ورود تجارب و خاطرات تلخ از مکانیسم دفاعی واپس زنی استفاده می نمایند. این مکانیسم دفاعی در اغلب موارد زمانی مورد استفاده قرار می گیرد که افراد آسیب روحی شدیدی در زندگی داشته اند و برای فرار از به خاطر آوردن آن، سعی می نمایند حافظه خود را مسدود و حتی به احساس ناشی از آن نیز توجهی ننمایند.

در واقع رفتار کندن پوست که در صورت بی اعتنایی و بی توجهی، به مرور به اختلال تبدیل می گردد، به عنوان مکانیسم دفاعی در مواقع استرس و تنش به طور آگاهانه و یا ناآگاهانه مورد استفاده قرار می گیرد.

چطور می توان این عادت را ترک کرد؟

معمولا اختلال پوست کندن در مقابل درمان مقاوم است. اما مراجعه به روانشناس بالینی و متخصص و استفاده از روش های موثری، چون رفتاردرمانی و درمان به شیوه وارونه می تواند موثر باشد. شناخت این رفتار-اختلال، و آگاهی نسبت به آن، یاری بسزایی است در درمان و جلوگیری از تکرار آن.

منبع: ایندیپندنت