8 مرداد؛ روز بزرگداشت سهروردی
| بزرگداشت سهروردی | |
| تاریخ | 8 مرداد ماه 
|
| علت نامگذاری | روز ولادت شیخ شهاب الدین سهروردی |
خبرنگاران | سرویس عمومی - روز عظیمداشت شیخ شهاب الدین سهروردی به تایید مرکز تقویم موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران، 8 مرداد است که در این روز همایش ها، عظیمداشت ها و یادبودهایی برای ایشان برگزار می گردد. شهاب الدین سهروردی بنیان گذار مکتب اشراق، مهم ترین فیلسوف بین فلسفه مشائی متقدم ابن سینا و فلسفه مشائی متاخر ابن رشد و کسی است که رابط بین این دو دوره طلایی تفکر فلسفی اسلامی محسوب می گردد.
زندگینامه شیخ شهاب الدین سهروردی
شهاب الدین سهروردی در سال 549 هجری قمری 1155 میلادی در دهکده سهرورد از توابع شهرستان خدابنده واقع در استان زنجان ایران به دنیا آمد. سهروردی تحصیلات مقدماتی را که شامل حکمت، منطق و اصول فقه بود در نزد مجدالدین جیلی استاد فخر رازی در مراغه آموخت و در علوم حکمی و فلسفی سرآمد شد و بقوت ذکا، وحدت ذهن و نیک اندیشی بر بسیاری از علوم اطلاع یافت.
سهروردی بعد از آن به اصفهان، که در آن موقع مهم ترین مرکز علمی و فکری در سرتاسر ایران بود، رفت و تحصیلات صوری خود را در محضر ظهیرالدین قاری به نهایت رسانید. در گزارش ها معروف است که یکی از هم درسان وی، فخرالدین رازی، که از عظیم ترین مخالفان فلسفه بود، چون چندی بعد از آن موقع، و بعد از مرگ سهروردی، نسخه ای از کتاب تلویحات وی را به او دادند آن را بوسید و به یاد همدرس قدیمش در مراغه اشک ریخت.
شهاب الدین سهروردی پس از انتها تحصیلات رسمی، به سفر در داخل ایران پرداخت، و از بسیاری از مشایخ تصوف دیدن کرد. در واقع، در همین دوره بود که سهروردی شیفته راه تصوف گشت و دوره های درازی را به اعتکاف و عبادت و تفکر گذراند. سهروردی همچنین سفرهایش را گسترش داد و به آناتولی و شامات رسید، و چنانچه از گزارش ها برمی آید، مناظر شام در سوریه کنونی او را بسیار مجذوب خود نمود. در یکی از سفرها از دمشق به حلب رفت و در آنجا با ملک ظاهر پسر صلاح الدین ایوبی (سردار معروف مسلمانان در جنگ های صلیبی) ملاقات کرد.
ملک ظاهر که محبت شدیدی نسبت به صوفیان و دانشمندان داشت، مجذوب این حکیم جوان شد و از وی خواست که در دربار وی در حلب ماندگار گردد. شیخ شهاب الدین سهروردی نیز که عشق شدیدی نسبت به مناظر آن دیار داشت، شادمانه پیشنهاد ملک ظاهر را پذیرفت و در دربار او ماند. در همین شهر حلب بود که وی کار عظیم خویش، یعنی، حکمةالاشراق را به انتها برد.
اما سخن گفتن های بی پرده و بی احتیاط بودن وی در بیان معتقدات باطنی در برابر همگان، و زیرکی و هوشمندی فراوان وی که سبب آن می شد که با هر کس بحث کند، بر وی پیروز گردد، و نیز استادی وی در فلسفه و تصوف، از عواملی بود که دشمنان فراوانی مخصوصا از میان علمای قشری برای سهروردی فراهم آورد.
درگذشت شیخ شهاب الدین سهروردی
انتها به دستاویز آن که او سخنانی برخلاف اصول دین می گوید، از ملک ظاهر خواستند که شیخ شهاب الدین سهروردی را به قتل برساند، و چون وی از اجابت خواسته آن ها خودداری کرد، به صلاح الدین ایوبی شکایت بردند. متعصبان او را به الحاد متهم کردند و علمای حلب خون او را مباح شمردند (اتهام او معاندت با شرایع آسمانی اعلام شد). صلاح الدین که به تازگی سوریه را از دست صلیبیان بیرون آورده بود و برای حفظ اعتبار خود به تایید علمای دین نیاز داشت، ناچار در برابر درخواست ایشان تسلیم شد.
به همین دلیل، پسرش ملک ظاهر تحت فشار نهاده شد و ناگزیر سهروردی را در 5 رجب 587 هجری قمری به زندان افکند و شیخ همان جا از دنیا رفت. شهاب الدین سهروردی در هنگام مرگ، 38 سال داشت و مزار ایشان در مسجد امام سهرودی شهر حلب است. علت مستقیم وفات سهروردی معلوم نیست. (البته مشهور آن است که او به دلیل گرسنگی از دنیا رفت).
تعریفی از شخصیت شیخ شهاب الدین سهروردی
شیخ شهاب الدین سهروردی کسی است که مکتب فلسفی اشراق را بوجود آورد که بعد از مرگش وسعت یافت. سهروردی نظریه خود را در اواخر قرن ششم و اوایل قرن هفتم ارائه کرد. سهروردی را رهبر افلاطونیان دنیا اسلام لقب داده اند. او خود فلسفه اش را حکمت اشراق نامیده بود که به معنای درخشندگی و برآمدن آفتاب است و اقوام لاتین آن را aurora consurgens نام نهاده اند.
اما این تفکر فلسفه خاص افلاطونی نیست و در آن آرای افلاطون و ارسطو و نوافلاطونیان و زرتشت و هرمس و اسطوره تحوت و آرای نخستین صوفیان مسلمان در هم آمیخته است. مکتب سهروردی هم فلسفه هست و هم نیست. فلسفه است از این جهت که به عقل اعتقاد دارد، اما عقل را تنها مرجع شناخت نمی داند. عرفان است از این نظر که کشف و شهود و اشراق را شریف ترین و بلندمرتبه ترین مرحله شناخت می شناسد.
کتاب حکمه الاشراق مهم ترین اثر فلسفی سهروردی در واقع به نظریه ابن سینا برای تاسیس حکمت مشرقی جامه عمل پوشاند. او را زنده کننده عرفان آریایی و پدیدآورنده حکمت خسروانی می دانند.
علوم غریبه
عموم مورخان سهروردی را مطلع به علوم غریبه از قبیل سحر و جادو و … معرفی نموده اند. شهرزوری نیز او را صاحب کرامت و مطلع به علم سیمیا معرفی نموده است. یکی از دلایل قتل سهروردی نیز این بود که به وی نسبت ساحری می دادند.
بیشتر بدانید: زندگینامه ملاصدرا شیرازی ملقب به صدرالمتالهین
بعضی از آثار شیخ شهاب الدین سهروردی
1. المشارع و المطارحات، در منطق، طبیعیات، الهیات.
2. التلویحات.
3. حکمةالاشراق، در دو بخش. بخش نخست، در سه مقاله در منطق، بخش دوم در الهیات در پنج مقاله. (این کتاب مهم ترین تألیف سهروردی می باشد و مذهب و مسلک فلسفی او را بخوبی روشن می کند).
4. اللمحات، کتاب مختصر و کوچکی در سه فن از حکمت، یعنی: طبیعیات، الهیات و منطق.
5. الالواح المعادیه، در دانشهای حکمت و اصطلاحات فلسفه.
6. الهیاکل النوریه، یا هیاکل النور. این کتاب مشتمل بر آراء و نظریه های فلسفی می باشد، بر مسلک و ذوق اشراقی. سهروردی نخست آن را به زبان عربی نگاشته و سپس خود آن را به پارسی ترجمه نموده است.
7. المقاومات، رساله مختصری است که سهروردی خود آن را به منزله ذیل یا ملحقات التلویحات قرار داده است.
هدف از روز عظیمداشت شیخ شهاب الدین سهروردی
روز عظیمداشت وی، به تایید مرکز تقویم مؤسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران، 8 مرداد هر سال برابر با 29 ژوئیه است.که در این روز همایش ها، عظیمداشت ها و یادبودهایی برای او برگزار می گردد. هدف از این روز زنده نگهداشت یاد و خاطر این فیلسوف عظیم و ترویج راه اوست.
منبع: setare.com