میزان طلاق کاهش داشته است - شارژ 10

به گزارش گروه علمی و دانشگاهی خبرنگاران به نقل از مرکز خبر شورایعالی انقلاب فرهنگی، در خصوص موضوع میزان رشد ازدواج و طلاق نظرات متفاوتی ارائه می گردد که در یادداشتی که از نظرتان می گذرد کوشش شده تا به اختصار بعضی از این موارد مورد آنالیز و نقد قرار گیرد:

آنالیز نسبت ازدواج و طلاق در کشور از چند نظر حائز اهمیت است که مهم ترین آن تشخیص میزان استحکام نهاد خانواده در کشور است.

در این زمینه گفتنی است شاخص نسبت ازدواج به طلاق یا نسبت طلاق به ازدواج، در مطالعات طولی، تبیین درستی ارائه نمی کند، به دلیل آنکه طلاق های اتفاق افتاده در هر سال مربوط به ازدواج های سال گذشته نیز هستند.

به عبارت دیگر، صورت کسر در این شاخص متعلق به افرادی است که در سال موردنظر ازدواج نموده اند؛ در حالی که مخرج کسر متعلق به جامعه متأهلان است، یعنی افرادی که در گذشته ازدواج نموده و در سال موردنظر طلاق گرفته اند.

در هر صورت با توجه به اینکه ازدواج تابعی از ساخت سنی جمعیت و وابسته به جمعیت در معرض ازدواج است و در کشور ایران که نوسان های بزرگ جمعیتی را تجربه نموده است تعداد ازدواج دچار نوسان های بزرگ خواهد بود.

البته این درحالی است که افزایش مستمر تعداد خانواده ها در کشور جمعیت در معرض طلاق را افزایش داده و لاجرم این رویداد رشدی طبیعی را تجربه خواهد نمود و از این رو این شاخص تحت تأثیر این دو موضوع بوده و عملاً در مطالعه طولی وضعیت ازدواج و طلاق مفید نیستند.

باید به این نکته نیز توجه گردد که مقایسه رویدادهای حیاتی در طول زمان برحسب میزان تغییرات نیز روشی متداول نیست و اینکه تعداد ازدواج های اتفاق افتاده در کشور نسبت به ده سال قبل تغییر مثبت یا منفی داشته باشد، به خودی خود گزاره تبیینی خاصی ارائه نمی کند و معنای علمی از آن استنتاج نمی گردد.

تمامی منابع علمی بر آنالیز میزان رویدادها بر حسب جمعیت در معرض آن رویداد اصرار دارند و به عنوان مثال، در خصوص طلاق باید میزان طلاق متأهلان (تعداد طلاق اتفاق افتاده به ازاء هر 1000 زن متأهل) را محاسبه و در بازه های طولی مقایسه کرد و در خصوص ازدواج نیز، شاخص مناسب تر آنالیز میزان خالص ازدواج (میزان ازدواج اتفاق افتاده به ازاء هر 1000 زن مجرد) است.

بر اساس آمار به دست آمده در سرشماری سال 1395 در ایران میزان عمومیت ازدواج حدود 97 درصد است که نشان از وضعیت مطلوب شکل گیری نهاد خانواده دارد و بدیهی است میانگین سن ازدواج و افزایش آن ارتباطی به عمومیت ازدواج ندارد و تنها در قالب رفتار همسرگزینی و فرزندآوری قابل آنالیز است.

مضاف بر اینکه افزایش این میانگین نیز با وجود همه گیر شدن تحصیلات عالی و موانع دیگر در راه ازدواج چندان چشمگیر نبوده است: میانگین سن ازدواج بار اول زوج و زوجه در سال 1390 به ترتیب 26،9 سال و 22،8 سال و در سال 1397 به ترتیب 27،5 سال و 23،4 سال است؛ یعنی از شروع دهه 90 تا کنون به طور متوسط شش ماه افزایش در سن ازدواج برای زن و مرد را شاهد هستیم.

در اینجا باید چند موضوع را نیز مورد اشاره قرار دهیم:

1. رفتار همسرگزینی در ایران شکلی باثبات داشته و همیشه میانگین سن مردان بیش از زنان بوده است.

2. تردیدی در افزایش فراوانی رخ داد طلاق در ایران نسبت به دهه های گذشته نیست، اما مطالعه طلاق به عنوان یک متغیر اجتماعی و جمعیتی نیازمند ابزارهای مناسب تری است.

3. در تشریح موضوع طلاق در کشور نیازمند دقت بیشتری هستیم و نباید به استناد بعضی موضوعات عامه پسند در این مورد سخن گفته گردد.

در اینجا باید سوال گردد آمار مربوط به افزایش چشمگیر طلاق در کشور بر اساس کدام داده است؟ تغییرات تعداد ازدواج و طلاق ثبت شده؟ تغییر در شاخص نسبت ازدواج به طلاق؟ تغییر در میانگین سن همسران؟ رفتار همسرگزینی، مبتنی بر بالا بودن سن مرد؟ هیچ یک از این گزاره ها به لحاظ علمی و آماری گزاره های مطلوبی برای مطالعه وضعیت طلاق محسوب نمی شوند؛ آن هم در شرایطی که آمارهای رسمی حکایت از ثبات نسبی وضعیت رخ داد طلاق در کشور در دهه 1390 دارد و حتی در سال 1397 میزان رخ داد طلاق با کاهش اندکی نسبت به سال قبل نیز همراه بوده است.