طرز تهیه شربت ریواس؛ نوشیدنی متفاوت و خوش رنگ نیشابوری - شارژ 10

دلتان یک نوشیدنی خوشمزه و خوش رنگ می خواهد؟ از گرمای تابستان فراری هستید و نمی دانید برای مهمانی چه نوشیدنی سرو کنید؟ با خبرنگاران همراه شوید و برترین نوشیدنی های ایران و دنیا را در مجموعه شربت ها و نوشیدنی ها، در خانه درست کنید. امروز قصد داریم طرز تهیه یک نوشیدنی دلچسب و مقوی به نام شربت ریواس را به شما آموزش دهیم تا با درست کردن آن، گرمای تابستان را از خود دور کنید.

یک لیوان شربت ریواس نیشابور، دقیقا همان نوشیدنی خنک و دلچسبی است که در فصل های گرم سال به آن احتیاج دارید. این شربت لذیذ از ساقه های ریواس، آب و شکر تشکیل می گردد و طرز تهیه ای بسیار ساده و آسان دارد.

ریواس، گیاهی است که قطعا تا به امروز آن را در خورش، آبگوشت، اشکنه، سالاد، کوکو، شربت یا حتی لواشک دیده اید. ریواس، یک سبزی صورتی رنگ است که شباهت بسیاری به کرفس دارد و می توان آن را به صورت خام یا پخته مصرف کرد. ساقه این گیاه، صورتی رنگ است و برگ های آن در دمای پایین صورتی و قرمز رنگ می شوند و در دمای بالای 30 درجه سانتی گراد، به رنگ سبز تیره باقی می مانند.

ریواس از گذشت، مصارف دارویی و غذایی بسیاری داشته است و یکی از محبوب ترین روش های مصرف آن به شکل شربت است. پس در ادامه با ما همراه باشید و شربت بی نظیر ریواس را در آشپزخانه درست کنید.

آنچه در این مقاله خواهید خواند:

• خاستگاه ریواس
• انواع ریواس
• مواد لازم برای شربت ریواس
• طرز تهیه
• نکات مهم برای تهیه شربت ریواس
• خواص ریواس
• مضرات ریواس
• دیگر مصارف ریواس
• سفر به نیشابور با طعم شربت ریواس

خاستگاه ریواس

ریواس، گیاه بومی آسیا است و به احتمال زیاد، اولین بار در سیبری یا هیمالیا برداشت شده است. در بعضی از روایت های تاریخی آمده است که چینی ها، پیش از میلاد مسیح از آن، به عنوان دارو استفاده می کردند. کشت گیاه ریواس از قرن شانزدهم در اروپا شروع شد. نام اصلی این گیاه ریواچ است و واژه های ریواس و رواش از آن ریشه می گیرند.

ریواس یک گیاه کوهی است که در فصل بهار و تابستان در دامنه های کوه ها رشد می نماید. در زبان ترکی به ریواس، اوشقون نیز می گویند. جالب است بدانید که این گیاه از جمله گیاهان اصیل و با قدمت ایرانی به شمار می آید و هواداران زیادی دارد.

مردم شرق ایران، ریواس را با نام رواش می شناسند. ریواس از دسته ترشک ها است و قادر است دما های پایین را تحمل کند. این گیاه را می توان در دامنه بینالود، کوهستان های آذربایجان و کردستان، بلندی های البرز در شمال تهران، خراسان رضوی، کوه های روستای رباط ترک (دلیجان) و قلعه تخت کوه پیدا کرد؛ اما در اصل ریواس، سوغات نیشابور است.

ریشه ریواس در خاک رشد می نماید و حدود یک تا دو متر طول دارد. این ریشه در مقابل سرما و یخبندان، کاملا مقاوم است. گیاه ریواس دارای دو نوع ساقه است؛ نوع اول، ساقه زیر زمینی یا ریزوم است که پس از رشد، گوشتی و چوبی می گردد و از جوانه های آن، ساقه های هوایی و برگ های پهن به وجود می آیند. نوع دوم، ساقه های هوایی هستند که تا حدود یک متر رشد می نمایند. دمبرگ، قسمت خوراکی ریواس را تشکیل می دهد که طول آن با بافتی گوشتی به بیش از نیم متر می رسد. گل های سبز رنگ ریواس به تعداد زیاد و به صورت خوشه ای در انتهای ساقه اصلی رشد می نمایند و در اثر تلقیح، بذر را تشکیل می دهند.

انواع ریواس

ریواس نرسیده یا کال در ایران

ریواس نرسیده، بسیار ترش مزه و به رنگ سبز یا قرمز است. ابعاد ساقه این نوع ریواس خوردنی، حدود 10 تا 25 سانتی متر است و در بیشتر نقاط خراسان، آن را با نام قاقُرو می شناسند. قاقُرو به خاطر طعم ترش و خواص بیشتر آن به نسبت ریواس (رسیده)، هواداران بیشتری دارد و در غذاها و ادویه جات، بیشتر استفاده می گردد.

اگر قاقُرو خیلی کوچک باشد، ممکن است طعم آن به ترشی و تلخی بزند و هرچه بزرگ تر باشد ترشی آن کمتر است.

ریواس رسیده در ایران

ریواس رسیده، سفید رنگ و انتهای آن صورتی یا زرد است. طعم این ریواس خوردنی با ابعاد ساقه حدود 30 تا 50 سانتی متر، ترش نیست و آن را در همه جا با نام ریواس می شناسند.

ریواس معطر

نام علمی ریواس معطر، Rheum acuminatum است. این گیاه در کنار آب رشد می نماید و در فصل تابستان، بذرهای قرمزی دارد. این گیاه در کانادا دیده می گردد. ساقه های ریواس معطر، نازک، شاخه دار و گلدار هستند و طول آن به 1.25 سانتی متر می رسد. این گیاه با نور مستقیم آفتاب سازگار است ولی ترجیح می دهد که در سایه باشد. بریدن ساقه های ریواس معطر، بعد از گل دهی سبب می گردد که شاخ و برگ های جوان آن در ادامه فصل رشد نمایند.

ریواس RheumKialense

ریواس RheumKialense، یک گونه کوچک و شاداب است که برگ هایی چین دار با لکه های قرمز و با ارتفاع 35 سانتی متر دارد. این گیاه پس از رشد کردن، زمین را به صورت انبوه پوشش می دهد.

ریواس چینی

ریواس چینی، برترین و با کیفیت ترین گونه ریواس است و ساقه هایی قرمزرنگ دارد.

مواد لازم برای شربت ریواس

• 1 کیلوگرم ریواس
• 800 گرم شکر
• 4 فنجان آب
• 1 ساقه کوچک نعنا یا پونه
• برگ نعنا برای تزئین

طرز تهیه

1. پوست ساقه ریواس ها را بگیرید و آن ها را با آب بشویید. سپس مغز سفید آن را به تکه های 8 سانتی متری برش بزنید و در یک قابلمه مناسب بریزید. آب را داخل قابلمه بریزید تا روی ریواس ها را بگیرد و روی شعله ملایم گاز قرار دهید. درب قابلمه را ببندید.

2. ریوا س ها را به مدت 20 دقیقه با شعله ملایم بجوشانید تا نرم شوند. در حین پخت ریواس ها، کف روی آب را با ملاقه جدا کنید.

3. ریواس های نرم شده را از صافی رد کنید. سپس شکر را به آب ریواس که حالا رنگ گرفته و کمی مات شده است، اضافه کنید و دوباره روی شعله قرار دهید. شربت را گاهی هم بزنید تا شکر کاملا حل گردد. برای حل شدن شکر در آب ریواس، تقریبا به 5 دقیقه زمان احتیاج دارید.

4. یک ساقه کوچک نعنا یا پونه را در شهد بیندازید تا عطر خود را به شربت بدهد. وقتی شربت به غلظت مورد نظر شما رسید، آن را از روی شعله گاز بردارید و پس از خنک شدن، آن را در شیشه مناسب استریل شده بریزید و داخل یخچال قرار دهید.

5. برای سرو، یک تا 2 قاشق غذاخوری شربت را همراه با آب داخل یک لیوان بریزید. سپس آن را با برگ نعنا تزئین نموده و سرو کنید.

نکات مهم برای تهیه شربت ریواس

• یک روش دیگر تهیه شربت ریواس این است که ساقه های خردشده ریواس و شکر را به صورت لایه ای در قابلمه بریزید و به مدت 12 ساعت قابلمه را در دمای محیط قرار دهید تا حسابی آب بیندازد و شکر به خورد ریواس ها برود. بعد از گذشت این زمان، قابلمه را روی گاز قرار دهید و صبر کنید تا مواد به جوش بیایند. پس از یکی دو جوش، قابلمه را از روی گاز بردارید و ریواس ها را آبکش کنید. توجه کنید که به هیچ وجه نباید ریواس ها را فشار دهید، زیرا شربت شما در این صورت، بدرنگ خواهد شد. شربت به دست آمده را یک بار دیگر بجوشانید تا به غلظت مناسب برسد.
• بطری یا ظرفی که قرار است شربت را در آن نگه داری کنید به خوبی با آب و صابون بشورید و سپس با آب جوش کاملا ضدعفونی کنید تا شربت شما کپک نزند.
• اگر کمی زعفران دم نموده به شربت اضافه کنید، شربت لذیذتر و خوش رنگ تری خواهید داشت.
• اگر ریواس شما شیرین است، می توانید در انتهای کار، 1 قاشق مرباخوری جوهر لیمو به شربت ریواس اضافه کنید تا طعم ترش تری به خود بگیرد. جوهر لیمو، باعث می گردد که شربت ریواس شکرک نزند. شما بعلاوه می توانید از آب لیمو به جای جوهرلیمو بهره ببرید.
• دقت کنید که ساقه های جوان و ترد ریواس را خریداری کنید. برای تهیه شربت ریواس، بهتر است بیشتر از قسمت های ترد، نازک و روشن ریواس بهره ببرید، زیرا قسمت های سبز و تیره تر آن کمی طعم تلخی دارند.
• ریواس، دارای اسید آلی اگزالات پتاسیم است و به همین علت بهتر است در ظروف فلزی به خصوص مسی، آن را نپزید، زیرا مس با غذاهای اسیدی واکنش های مضری می دهد.
• طبع ریواس از لحاظ طب سنتی سرد است و به همین علت ریواس را باید با شکر یا عسل مصرف کرد تا طبع سرد آن را متعادل نمایند.
• شما می توانید طبق مزاج خود، اندازه شکر شربت را کم یا زیاد کنید.
• نعنا یا پونه باید به مدت 10 تا 12 ساعت در شربت باشند تا عطر خود را به شربت بدهند.
• شربت ریواس را می توان به مدت چند هفته در یخچال نگه داشت.
• شربت ریواس را بهتر است با قاقرو (ریواس نرسیده) درست کنید. این شربت ریواس، رنگی قرمز دارد و طعم آن، ترش و شیرین است. شربت ریواس درست شده با ریواس رسیده، مزه ای شیرین دارد و رنگ آن، شیری رنگ (مابین زرد و قهوه ای) است.
• ریواس را نباید بیشتر از یک تا 3 روز در یخچال نگه داری کنید.
• برای نگه داری طولانی تر ریواس، می توان پس از بریدن ساقه ها، آن را منجمد کرد.
• لیمو ، دارچین و زنجبیل از جمله چاشنی هایی هستند که با ریواس مصرف می شوند.
• از قلم نیاندازید که برگ ریواس سمی است، پس از خوردن آن پرهیز کنید.

خواص ریواس

ریواس، یک ماده غذایی غنی از کلسیم، پتاسیم، آنتی اکسیدان، فیبر، انواع ویتامین و املاح معدنی است و به همین علت برای تمام اعضای بدن، یک ماده غذایی بسیار مفید و مقوی شناخته می گردد و اثر شگفت انگیز و معجزه آسایی دارد که در ادامه به بعضی از آن ها اشاره خواهیم کرد:

• رفع کم خونی
• مفید برای قلب و اعصاب
• رفع کردن ضعف و سستی و مفید برای بیماران تب دار و بی ا شتها (مصرف 100 گرم آب ریواس یا رب ریواس)
• تنظیم جذب چربی از روده، با تحریک ترشح نمک های صفراوی از کبد
• کم کردن خون ریزی از معده و روده
• بهبود کارکرد روده و رفع کردن یبوست و اسهال (مصرف آب ریواس همراه با آب هویج، کرفس، خیار و سیب با مقیاس یک سوم آب ریواس و دو سوم بقیه سبزیجات)
• کاهشورم چشم و تقویت بینایی و از بین رفتن لکه های سفید چشم به وسیله چکاندن آب تازه ریواس در چشم
• یاری بهترمیم جراحات، زخم های چرکی سطحی، سوختگی های پوستی، جوش و لک به وسیله ترکیب ریواس با آب لیمو و مالیدن آن به پوست
• رفع رنگ پریدگی صورت به وسیله نوشیدن ترکیب آب ریواس، آب هویج یا زردک و آب سیب سرخ به نسبت مساوی
• تقویت موی سر به وسیله مخلوط کردن ریواس با حنا و مالیدن آن به مو
• مسرت بخش و یاری به رفع افسردگی
• رفع تشنگی و آسان کردن هضم غذا به علت وجود اسید مالیک
• کاهش قند خون به وسیله تحریک لوزالمعده به ترشح انسولین
• کاهش چربی و کلسترول خون و جلوگیری از ایجاد لخته در رگ ها
• تصفیه خون
• درمان زخم های دهان
• کاهشسرگیجه و وزوز گوش
• بالا بردن سوخت و ساز بدن و کاهش وزن به علت وجود فیبر و پتاسیم موجود در آن
• متعادل کردناسید معده
• رفع نماینده استرس، ترس و وسواس
• خوشبو کردن دهان با تحریک پرزهای چشایی به واسطه مزه های ترش، شیرین و تلخ

مضرات ریواس

• ریواس دارای مقادیر زیادی اگزالیک اسید است. این اسید آلی از جذب کلسیم و منیزیم به وسیله بدن جلوگیری می نماید و باعث پوکی استخوان می گردد. اندازه مجاز مصرف اکسالیک اسید در روز 10 گرم برای بزرگسالان و 3 تا 4 گرم برای بچه ها است که معادل با مصرف چند کیلوگرم ریواس در روز است؛ به همین علت، ریسک ابتلا به پوکی استخوان به علت مصرف ریواس بسیار کم و پایین ارزیابی می گردد. از دیگر مضرات اگزالیک اسید، می توان به آسیب رساندن به دستگاه گوارش و کلیه ها نیز اشاره نمود.
• افرادی که ناراحتی کلیه دارند، بهتر است از مصرف زیاد ریواس خودداری نمایند.
• مبتلایان به سنگ کلیه، ناراحتی های مثانه، درد سینه و سرفه باید قبل از مصرف ریواس با پزشک خود مشورت نمایند.
• مبتلایان به نارسایی های قلبی هم نباید در خوردن ریواس زیاده روی نمایند زیرا این ماده غذایی دارای مقادیر قابل توجهی سدیم است.

دیگر کاربردهای ریواس

• از ریواس می توان برای تهیه انواع غذا، کیک، مربا، ژله، کمپوت با انواع دسر استفاده کرد.
• برای روشن کردن مو، 50 گرم ریواس را در یک لیتر آب به مدت 30 دقیقه بجوشانید و پس از صاف کردن این محلول، موهایتان را چندبار با آن خیس کنید تا موهای قهوه ای رنگ شما، طلایی شوند.
• برگ های ریواس به دفع حشرات موذی یاری می نمایند.
• برای تمیز کردن آثار سوختگی از ظروف، می توان اندازهی ریواس را همراه با آب در آن ها بجوشانید. اسید آلی موجود در ریواس، به طرز معجزه آسایی، چربی های سوخته و چسبیده به ته ظرف را پاک می نماید.

سفر به نیشابور با طعم شربت ریواس

شربت بهشتی ریواس را می توان در کافه ها و بیشتر رستوران های شهر نیشابور پیدا کرد. این شربت شیرین و بسیار خوش رنگ با ظاهر و طعمی شبیه به آب انار، مزه ای لذیذ و وسوسه نماینده دارد و با یک بار امتحان کردن آن، مطمئنا عاشقش خواهید شد. از قلم نیاندازید که قبل از بازگشت به خانه، برای سوغاتی از نیشابور، شربت ریواس خریداری کنید و عزیزانتان را خرسند کنید.

اگر پیروز به تهیه شربت ریواس از مجموعه شربت ها و نوشیدنی ها شدید، حتما در بخش نظرات همین مطلب، تجربه خود را برای ما و دیگر کاربران خبرنگاران بنویسید یا از شربت زیبا و خوش طعم خود عکس بگیرید و با تگ کردن خبرنگاران در اینستاگرام (@)، عکس های خود را با ما به اشتراک بگذارید.