روایتی از تاثیر کرونا بر پخش بین المللی سینما و جشنواره های جهانی - شارژ 10

شیوع کرونا نه تنها باعث تعطیلی سینماها شده بلکه بسیاری از پروژه های فراوری فیلم های سینمایی را هم متوقف نموده است. همچنین یکی از مهم ترین بخش های دیگری که تحت تاثیر این ماجرا قرار گرفته، عرصه فعالیت پخش کنندگان حوزه بین المللی سینماست که با تعطیلی سینماها یا لغو و به تعویق افتادن جشنواره های مختلف کار و مشغله شان آسیب دیده است. در این راستا یک سوال مهم این است که آیا این آسیب موقتی است؟ یا با رفع شدن این همه گیری اوضاع به روال سابق برمی گردد.

محمد اطبایی، یکی از قدیمی ترین کارشناسان این حوزه که در بخش خصوصی و با عنوان مستقل های ایرانی فعالیت می نماید در گفت وگویی با خبرنگاران درباره شرایط این گروه از فعالان سینما و نیز آینده سینمای بین الملل پس از انتها شیوع کرونا اظهارنظر کرد.

او ابتدا در پاسخ به اینکه پیش بینی اش از شرایط برگزاری جشنواره های معتبر سینمایی در سال 2020 پس از شیوع کرونا چیست، بویژه اینکه سازمان بهداشت جهانی تاکید نموده شاید تا انتها امسال شرایط فعلی ادامه داشته باشد؟ اعلام کرد: همانطور که پیش بینی میشد تمامی جشنواره های بین المللی فیلم از نیمه اسفند تا انتها مردادماه امسال لغو شده، به تعویق افتاده یا به صورت آنلاین برپا شده و خواهند شد. حتی برای جشنواره های ماه شهریور و به ویژه ونیز و تورنتو و سن سباستین هم اطمینانی نیست و جشنواره تورنتو روی نسخه آنلاین این دوره از جشنواره خود هم مشغول کار است. جشنواره های بعد از شهریور نیز به روال سابق به کار خود مشغول هستند، اما باید در نظر گرفت که پاییز شلوغی برای جشنواره ها و فیلم ها در راه است!

او اضافه نمود: بسیاری از فیلم هایی که قرار بر نمایش آن ها در کن، لوکارنو، کارلو وی واری و ... بود اکنون به طرف جشنواره های دیگر سرازیر شده و رقابت شدیدی برای انتخاب فیلم ها در باقی جشنواره های معتبر مانند ونیز، تورنتو، سن سباستین، توکیو و... وجود دارد و از طرفی هم بعضی از جشنواره های نیمه اول سال به نیمه دوم سال به تعویق افتاده و ترافیک زیادی در برنامه ریزی حضور فیلم ها و فیلمسازان در جشنواره های سر راه وجود دارد. تعداد قابل توجهی از سینماگران هم به علت خطرِ همچنان باقی ویروس کرونا جرأت مسافرت و حضور در جشنواره های فصل پاییز را نخواهند داشت و این مهم بر حامیان اقتصادی جشنواره ها تاثیر خواهد گذاشت. لذا در کل، ما سال جشنواره ای طبیعی نخواهیم داشت و جشنواره های جهانی فیلم هم متاثر از شرایط کلی جهان خواهند بود.

وی درباره اینکه آیا برگزاری آنلاین جشنواره های معتبر چه به لحاظ اعتبار و جذابیت و چه به لحاظ فنی و صیانت از آثار امکان پذیر هست و می تواند راه جایگزین مناسبی باشد؟ گفت: نمی توان پاسخ واحدی به این پرسش داد چون به شرایط فیلم و جشنواره بستگی دارد. تردیدی نیست فیلمی که هنوز در هیچ جشنواره ای به نمایش در نیامده و ظرفیت های حداقلی حضور در رویدادهای مهم سینمایی را دارد، نباید به نمایش آنلاین در یک جشنواره تن بدهد، اما برای فیلم هایی که نمایش اول خود (پرمیر) را داشته اند، جشنواره های آنلاین معتبر می توانند تنها ظرفیت باقی مانده برای معرفی و ارتقای این آثار باشند. یادمان باشد که تقریبا تمام جشنواره های فیلم آنلاین اعتباری نداشته و نیت از نمایش آنلاین در اینجا، جشنواره هایی است که به ناچار و امسال به صورت آنلاین برگزار می شوند.

اطبایی در پاسخ به اینکه این اتفاق ها چقدر بر صنعت سینما و فرایند فعالیت جشنواره ها به دلیل کاهش فراوریات تاثیر داشته و اگر این شرایط در ماه های آینده ادامه داشته باشد، آیا ممکن است جشنواره ها با تعطیلی دو ساله روبرو شوند؟ اعلام کرد: شرایط فراوری فیلم و جشنواره ها را می توان به گونه ای به شرایط فراوری اضافه نفت و احتیاج بازار تشبیه کرد که عرضه بیش از تقاضاست! آنقدر فیلم در کشورهای مختلف فراوری شده یا در مراحل پس از فراوری قرار دارند که بعید است جشنواره ها با کمبود فراوری فیلم روبرو شوند. برای مثال هم اکنون در کشور خودمان و بنا بر آمار و مستندات دقیق، نزدیک به دویست فیلم آماده نمایش یا در مرحله فراوری و پس از فراوری وجود دارد و اگر به این آمار انبوه، فیلم های همچنان به نمایش در نیامده سال های قبل را اضافه کنیم، سینماهای ایران تا حداقل دو سال فیلم کافی برای نمایش خواهند داشت. البته این بحث صرفا به کمیت فیلم ها اشاره دارد و نه کیفیت فیلم ها. همین شرایط در دیگر کشورها هم وجود دارد و هیچگاه ظرفیت های نمایشی تکافوی فراوریات هر کشور و فیلم های وارداتی را نداشته اند.

این کارشناس بخش بین المللی سینما درباره اینکه آیا به عنوان یکی از پخش کنندگان فعال و باسابقه سینما در بازار جشنواره کن که آنلاین خواهد بود، شرکت می نماید و آیا اصلا این نوع برگزاری بازار را راه حل مناسب و موفقیت آمیزی می داند؟ با اشاره به اینکه خودش در این بازار شرکت می نماید، ادامه داد: اگرچه در بازار آنلاین کن حضور خواهم داشت، اما ابهامات زیادی هنوز وجود دارد و دست اندرکاران بازار هم فرم هایی را ارسال نموده و در حال نظرسنجی و آنالیز احتیاجهای فروشندگان و خریداران فیلم هستند. با این حال شرایط مطلوبی نیست، ولی تنها امکان موجود در شش ماه اول سال بوده و باید از آن استفاده کرد. برگزاری آنلاین بازار فیلم کن هم موقعیت مناسبی برای پخش کننده های جوان یا کسانی است که بضاعت کافی برای حضور فیزیکی در بازار کن و اجاره یک غرفه را نداشته و اکنون تنها با 90 یورو می توانند در این فضا حضور داشته باشند.

اطبایی در پاسخ به اینکه با توجه به آسیب حرفه توزیع و پخش فیلم در عرصه جهانی از شیوع کرونا، چقدر شرایط پخش کنندگان حرفه ای سینمای ایران با شرکت های معتبر جهان قابل مقایسه است؟ گفت: دقیقا همینطور است، حوزه عرضه و پخش بین المللی در ردیف اول آسیب دیده های شرایط بحرانی فعلی است. این آسیب تنها محدود به مقطع کنونی نبوده و تاثیر عظیم تر آن در آینده خواهد بود. خریداران جرأت خرید فیلم نخواهند داشت و شرایط برای فیلم های هنری و مستقل و بویژه فیلم های ایرانی پیچیده تر هم خواهد شد. این حوزه احتیاجمند زمان بیشتری برای رسیدن به شرایط طبیعی است و هر شرکتی توان و تحمل گذر از این دوره را نخواهد داشت و اطمینان داشته باشید شرکت های عرضه و پخش زیادی ورشکست شده و فعالیت خود را دیگر ادامه نخواهند داد.

او در انتها درباره دستورالعملی که سال گذشته سازمان سینمایی برای حمایت از پخش کنندگان در عرصه بین المللی سینما منتشر کرد و اینکه آیا آن دستورالعمل این روزها اجرایی شده؟ آیا فعالان این عرصه جزو اصناف قابل حمایت شناخته می شوند؟ و آیا موضوع ثبت انجمنی مختص پخش کنندگان حوزه بین الملل سینما در خانه سینما منتفی شده است؟ اعلام کرد: ابتدا باید بگویم که انجمن عرضه و پخش کننده های بین المللی فیلم ایران به طور رسمی در خانه سینما شکل گرفته و خبر آن هم از طرف روابط عمومی خانه سینما اعلام شده است. هیات مدیره و مدیرعامل خانه سینما هم حامی جدی این تشکل بوده و در کوشش هستند تا فعالیت های آن به سرعت آغاز گردد. این تشکل بنا داشت تا پس از انتها جشنواره فیلم فجر، طی فراخوانی عضوگیری را آغاز کند که متاسفانه با شیوع ویروس کرونا، این مهم به شرایط بهتری به تعویق افتاد، اما اطمینان داشته باشید که این تشکل به زودی فعالیت های خود را آغاز خواهد نمود.

اطبایی در انتها گفت: از عملی شدن دستورالعمل حمایتی سازمان سینمایی آگاه نیستم و تا آنجا که با دیگر دوستان همکار در تماس بوده ام، تا به امروز فرد یا شرکتی از این حمایت ها برخوردار نشده مگر آنکه منظور حمایت هایی باشد که در شفاف سازی های بنیاد سینمایی فارابی در یک سال اخیر و در ذیل حمایت ها از حضور و بازاریابی بین المللی سینمای ایران اعلام شده است که در کم و کیف آن هم جای بحث بسیاری است! سازمان سینمایی هم دست اندرکاران حوزه عرضه و پخش بین المللی فیلم ایران را در شرایط بحرانی فعلی مورد حمایت قرار نداده و متاسفانه حتی خواسته حداقلی و اولیه ما جهت برگزاری یک جلسه با مدیر سازمان سینمایی هم تا به امروز عملی نشده است!