رابطه تغذیه با جنسیت؛ پسران آجیلی، دختران آلبالویی - شارژ 10

خبرنگاران- سمیرا رحیمی: پسردار شدن از گذشته های دور تا به امروز در میان اقوام و فرهنگ های مختلف از چنان اهمیتی برخوردار بود که پدر و مادرها برای اطمینان از دخترنشدن فرزندشان به طبیب و حکیم و حتی جادوگر قوم و قبیله خود پناه می بردند تا راهی برای پسردارشدن بیابند. منشأ روش های خانگی و سنتی متفاوتی که برای دختر یا پسرشدن فرزند در میان خانواده ها دست به دست می چرخند از همان دوران است؛ مشهورترین آنها استفاده از شیوه های تغذیه ای خاص و درمان های طب سنتی است: سردی مزاج بچه را دختر می نماید و گرمی مزاج پسر. برای دختردارشدن انار، آلو، هندوانه و آلبالو توصیه شده است و برای پسردارشدن مغزهای آجیلی، گوشت گوسفند و تخم مرغ عسلی. با این همه اثرگذاری تکنیک های سنتی چندان قابل اطمینان و قطعی نیستند و اینجاست که بازار تکنیک های علمی جدید داغ می گردد.

انتخاب جنسیت جنین از نظر علمی و به واسطه پیشرفت تکنیک های درمان ناباروری که امکان شناسایی جنسیت جنین را به محققان داده، ممکن شده است. تکنیک انتخاب جنسیت در اصل با هدف جلوگیری از انتقال بیماری های ژنتیک مرتبط با جنسیت به کار گرفته می گردد، اما زوج ها در کشورهای مختلف، ازجمله ایران، این تکنیک را به عنوان گزینه ای برای اعمال سلیقه در جنسیت فرزندانشان مورد استفاده قرار می دهند؛ اگرچه در کشورهایی مانند بریتانیا این کار بدون داشتن دلایل پزشکی قانع کننده (مانند سابقه وجود بیماری ژنتیک در خانواده مرتبط با یکی از جنسیت ها) ممنوع است.

از آنجا که نوع کروموزوم ها تعیین کننده جنسیت جنین است، مطمئن ترین تکنیک روز برای انتخاب جنسیت جنین جداسازی اسپرم هایی است که 2کروموزوم طلایی شان مطابق میل پدر و مادر است. هر سلول انسان دارای 46کروموزوم است که تنها 2کروموزوم در میان آنها تعیین کننده جنسیت است، اگر این 2کروموزوم X باشند، فرزند دختر و اگر XY باشند فرزند پسر خواهد بود.

کلینیک های درمان ناباروری معمولا این تکنیک را در کنار شیوه های بارداری مصنوعی، به ویژه لقاح مصنوعی یا IVF انجام می دهند. در این تکنیک تخمدان مادر با یاری داروهای باروری تحریک می گردد تا به جای یک تخمک، چندین تخمک آزاد کند. این تخمک ها در کلینیک از بدن مادر خارج می شوند و در فضای آزمایشگاهی با اسپرم های پدر لقاح یافته و جنین شکل می گیرد. 3تا 5روز پس از تشکیل جنین ها، یک سلول از آنها جدا شده و مورد آزمایش های ژنتیک قرار می گیرد تا نوع کروموزوم های جنسیتی آن و اختلالات ژنتیک احتمالی مانند سندروم داون شناسایی گردد و درنهایت جنین سالم با جنسیت مورد نظر زوج، وارد رحم مادر می گردد.

این تکنیک به 2روش PGD به معنی تشخیص ژنتیک پیش از کشت و PGS به معنی کنترل ژنتیک پیش از کشت انجام می گردد که دقت هردوی آنها در زمینه تعیین جنسیت تقریبا 100درصد است اما هریک از این دو تکنیک از نظر بازبینی ساختار ژنتیک جنین کارایی هایی متفاوت دارند؛ برای مثال PGD برای زوج هایی مورد استفاده قرار می گیرد که سابقه بیماری های ژنتیک وراثتی را در خانواده داشته اند.

استفاده از این تکنیک ها آن قدر که روی کاغذ ساده به نظر می آیند، بی دردسر نیستند. اگرچه استفاده از تکنیک های انتخاب جنسیت نوزاد برای همه زوج ها و در همه کشورها مجاز نیست، هزینه بالا و دشواری هایی که پدر و مادر- به ویژه مادر- باید برای انجام این فرایند متحمل گردد، خود می تواند بازدارنده ای بزرگ برای استفاده بی دلیل از تکنیک های لقاح مصنوعی و انتخاب جنسیت جنین باشد. از معایب استفاده از این تکنیک می توان به این موارد اشاره نمود: هزینه بالای یک بار استفاده از تکنیک لقاح مصنوعی (معمولا برای نتیجه بخش بودن، تکنیک باید چندین بار تکرار گردد)، تهاجمی و دردناک بودن جداسازی تخمک ها از تخمدان، عوارض جانبی ناخوشایند داروهای باروری ازجمله اضافه وزن، مختل شدن دید، ورم کردن بدن و نفخ معده، افزایش احتمال چندقلو شدن فرزندان و درنهایت بلاتکلیف ماندن جنین های اضافی که در آزمایشگاه ایجاد شده اند و پدر و مادر باید درباره دور انداخته شدن، منجمدشدن یا اهدا کردن آنها تصمیم بگیرند.