چگونه از فاسد شدن مواد غذایی جلوگیری کنیم؟ - شارژ 10

• غذا نباید بیش از دو ساعت در دمای اتاق مانده باشد

ماندن غذا به مدت دو ساعت در دمای اتاق، خطرِ وارد شدن به ناحیۀ دمایی مشکوک و خطرناک را افزایش می دهد. منظور از ناحیۀ دمایی خطرناک، دمای بین 4 تا 60 درجه سانتی گراد است. در این بازۀ دمایی، امکان رشد سریع تر باکتری ها وجود دارد. اگر هوا گرم باشد هم بیرون ماندن غذا بیش از یک ساعت جایز نیست. باید دقت کنیم که دمای داخل یخچال هم زیر 4 درجه سانتی گراد باشد. این درجه، برترین دما برای یخچال است. اگر غذایی که به گردش برده ایم بیش از یک تا دو ساعت بیرون از یخچال مانده است و دسترسی به یخچال برای حفظ مادۀ غذایی وجود ندارد، باید آن را دور بریزیم و خطر فساد غذا را به خود تحمیل نکنیم.

رعایت قانون دوساعته

قانون دوساعته به ما یاری می نماید که سلامت مواد غذایی مانده را بهتر کنترل کنیم. به خاطر همین قانون است که احتمال تخریب و وجود میکروب ها در غذاهایی که از رستوران تهیه می کنیم بسیار بیشتر از غذاهای خانگی است. مواد غذایی هرقدر بیشتر در معرض دمای اتاق قرار بگیرند، احتمال رشد باکتری در آنها هم افزایش پیدا می نماید. پس زمانی که در رستوران هستیم یا غذایی را از آنجا برای دریافت در منزل سفارش می دهیم، امکان انتقال سریع غذا به یخچال وجود ندارد و مدت زمانی که مادۀ غذایی در دمای عادی است، بیشتر خواهد شد.

اما اگر رستورانی که غذا را فراوری می نماید، به درستی از مادۀ غذایی نگهداری نماید و آن را بیش از حد در دمای عادی نگذارد و خودمان هم آن را سریعا و در طول همان دو ساعت مذکور به یخچال منتقل کنیم، امکان تخریب آن کمتر می گردد و مانند غذای خانگی، فرصت بیشتری برای سالم ماندن خواهد داشت. واقعیت این است که ما از پشت پردهٔ آماده سازی غذا در رستوران ها خبر نداریم؛ به همین دلیل نمی توانیم به طور دقیق از مدت زمانی که غذا در دمای اتاق نگه داشته شده است، مطلع شویم.

برای نگهداری غذا می توان آن را از همان ظرف اولیۀ خود خارج نکرد اما استفاده از ظرف های نگهداری غذا در یخچال ـ که خاصیت نگهداری هوا دارند و مانع از آن می شوند که باکتری ها به ظرف و غذا وارد شوند ـ هم ایدۀ خوبی است. این ظرف ها طعم و بافت غذا را بهتر حفظ خواهند کرد.

• برخلاف تصور رایج، گذاشتن غذای گرم در یخچال مانعی ندارد

بیشترِ ما فکر می کنیم که باید غذا را در دمای اتاق بگذاریم تا سرد گردد و بعد آن را به یخچال منتقل کنیم. این طرز تفکر اشتباه است. هرقدر که مدت زمانِ ماندنِ مواد غذایی در دمای اتاق بیشتر گردد، احتمال رشد باکتری ها هم زیادتر خواهد شد. پس بهتر است غذاها را به سرعت، حتی در صورت گرم بودن، به یخچال منتقل کنیم. دمای غذا با این کار سریع تر و حتی در کمتر از یک ساعت کاهش می یابد.

وقتی غذای داغ وارد یخچال می گردد، دمای محیط یخچال را کمی بالا می برد اما این موضوع چندان به طول نمی انجامد و آن قدر قدرتِ بالا بردن دمای یخچال را ندارد که روی مواد دیگر هم اثر بگذارد و خطرآفرین باشد. نکتۀ دیگر این است که همواره میان هر ظرف غذا و مواد دیگر یخچال، کمی فاصله بگذاریم تا امکان گردش و چرخش هوا به دور ظرف و مادۀ غذایی وجود داشته باشد.

• مواد غذایی باید به ظرف های مناسب و کوچک تر منتقل شوند

هرقدر سریع تر مواد غذایی را سرد کنیم و دمای آنها را پایین بیاوریم، سالم تر خواهند ماند. نگهداری غذا در ظرف های کوچک تر هم عامل مهمی در دور کردن عوامل بیماری زا از آن است. مثلا اگر ظرف خیلی بزرگی را درون یخچال بگذارید، دیرتر سرد و خنک خواهد شد؛ پس در مدتی که دمای آن کاهش می یابد، امکان رشد باکتری ها هم بیشتر می گردد. بنابراین بهتر است مواد غذایی را در ظرف های کوچک و با گودی اندک (عمق کم) بریزیم و تا جایی که امکان دارد، روی آنها را نپوشانیم تا امکان گردش هوا هم وجود داشته باشد. بعد از اینکه مادۀ غذایی کاملا سرد شد، بهتر است روی آن را بپوشانیم یا در ظروف دَردار نگهداری کنیم تا تازه تر و ماندگارتر باقی بماند.

• مراقبت از آلوده نشدن غذا در حین بسته بندی ضروری است

یکی از مواردی که باید در بسته بندی و نگهداری غذا در یخچال در نظر داشت، پرهیز از آلوده شدن غذا در این فرایند است. مثلا اگر با قاشق آلوده، غذا را به ظرف های فریزری منتقل کنیم، امکان آلوده شدن آن غذا افزایش پیدا می نماید. اگر قاشقی را به مواد غذایی خام زده ایم (مثلا مرغ یا گوشت)، حتما باید آن را کنار بگذاریم و از آن برای تخلیۀ غذا در ظرف های فریزری استفاده نکنیم. همواره باید به بهداشت فرایند انتقال غذا به یخچال و بسته بندی آن دقت داشته باشیم.

• غذای مانده باید در دمای 74 درجه سانتی گراد گرم گردد

گرم کردن صحیح غذای مانده هم باعث حفظ سلامتی می گردد و غذا را از میکروب های غیرقابل تماشا دور می نماید. گرم کردن غذا در دمای 74 درجه سانتی گراد به کشتن و از بین بردن باکتری های احتمالی موجود در آن می انجامد و اگر غذا را به مدتی طولانی نگه داشته باشید، خطر آلوده بودن آن را کاهش می دهد. از آنجایی که به یاری چشم نمی توان رسیدنِ دمای غذا به 74 درجه را تشخیص داد، بهتر است از دماسنج برای این کار استفاده کنیم.

سازمان غذا و داروی آمریکا استفاده از درهای مخصوص گرم کردن غذا در مایکرویو و پلاستیک را روی ظروف غذای درون یخچال توصیه می نماید. البته بهتر است این پوشش ها اجازۀ تردد اندکی جریان هوا به درون ظرف را هم بدهند. برای جریان یافتن هوا در غذا، باید آن را کمی، هم بزنیم و زیرورو کنیم. زمانی که غذا را گرم می کنیم هم ضروری است حواس مان باشد که تمام بخش های غذا به طور یک دست گرم شوند و حرارت به شکلی یکنواخت به قسمت های مختلف آن برسد. در این صورت، سلامت مادۀ غذایی بیشتر حفظ می گردد.

منبع: سایت چطور