تشکیلات مردم نهاد، فرصتی برای زنان کارآفرینِ روستایی ، نقش آفرینی بانوان در تحقق اقتصاد مقاومتی - شارژ 10

گروه اجتماعی خبرنگاران-زهرا زمانی فر؛ آفتِ مسائل اقتصادی این روز ها ریشه عمیق تری در جان کشور دوانده است، مسئله ای که سالهاست طبق فرمایشات رهبری، تنها داروی اقتصاد مقاومتی می تواند درمان مناسبی برای آن باشد. اما زنان ایران زمین از دیرباز نقش ویژه ای در مدیریت اقتصادی خانه، خانواده و تنظیم دخل و خرج شان داشته اند. بانوانی که از ابتدا، در روستا های دور افتاده این مرز و بوم و بعد در شهر ها با دسترنج و هنرِ دست خود محصولی را فراوری و در کوچکترین حالت، مایحتاج روزانه خانواده را تأمین می کردند. مسیری که برای بانوان پر از تنش، مانع و خستگی به لحاظ فرهنگی و اقتصادی بود، اما در این سال ها هرگز قدم پس نکشیدند. اکنون که کشور گرفتار در تحریم است و با مسائل بزرگتری روبه رو هستیم، فعالیت بانوان در حوزه اقتصاد می تواند بسیار یاری نماینده باشد. اما باید بدانیم تمام بانوان شاغل و حتی کارآفرین در شهر ها نیستند و بانوانِ روستایی برای ارائه هنر خود احتیاج به مراکز و حمایت هایی دارند، تا بتوانند آموزش ببینند، مهارت بیاموزند، محصول خود را عرضه و مشارکت اقتصادی داشته باشند. مسئله ای که در آن همفکری و همکاری، شاخصه های مهمی هستند تا بتوانیم زنان پیروز تری در زمینه کارافرینی داشته باشیم.

سازمان های مردم نهاد یا سمن ها، که در دهه های اخیر رشد چشمگیری داشته است و امروزه، تعداد آن ها به حدود 20 هزار سازمان رسیده که از این تعداد چیزی حدود 70 درصد فعال و مابقی نیمه فعال یا غیر فعال هستند. مراکزی که به شکلِ مختلفی در کشور، در بخش هایی از جمله فرهنگی و گردشگری، مذهبی، اجتماعی، زنان و بچه ها، دانشگاهی و غیره فعالیت می نمایند که در صورت تکامل، استقلال و شفافیت می توانند به حل بسیاری از چالش های جامعه یاری نمایند.

سازمان های مردم نهاد، گروه های کوچکِ متشکل از افراد علاقه مند و داوطلب است که به برطرف یک معضل در جامعه می پردازند. همچنین برای تحقق هدف خود، به صورت خودجوش در یک ساختار قانونی و منسجم، به شکل غیردولتی، غیرسیاسی، غیرانتفاعی و غیر تجاری به فعالیت های مختلف می پردازند. بنابر این ورود موثر زنان به این سازمان ها به بنا به اظهار کارشناسان آغاز تغییرات و جهش های بزرگ در حل مسائل و چالش های آنان در سطوح مختلف جامعه خواهد بود.

امروز زنان در بیشتر بخش ها حضوری فعال دارند اما کم توجهی به بعضی توانایی آن ها در سطوح مختلف، منجر به گرایش بیش از پیشِ آنان به طرف تشکل های داوطلبانه و مردم نهاد شده است. چراکه تشکل های زنان علاوه بر یاری به چرخه های اقتصادی، موجب می گردد، زن برای اثبات توانایی های خود به جامعه از تمام ظرفیت خویش بهره گیرد تا با ابراز وجود و توانایی خود، حقوق کمتر دیده شده خویش را به جامعه گوشزد نمایند.

علاوه بر آن، در زمینه اقتصاد، طرح مبحث اقتصاد مقاومتی درون زا و برون نگر یک افق جدیدی را پیش روی همه و به ویژه بانوان قرار دادند. این روز ها اقتصاد مقاومتی نامی آشنا در محافل اقتصادی کشور است و مسئولان اقتصادی، فراورینمایندگان و همه آحاد جامعه وظیفه خطیری در تحقق آن برعهده دارند و باید همه سهم خود را از آن تعیین نمایند.

با توجه به نقش های زنان در قالب مادری و همسری مدیریت مصرف انرژی، مبارزه با مصرف گرایی، استفاده از فراوریات داخلی، آموزش صحیح به فرزندان در این باره، می تواند در پیشبرد اهداف اقتصادی نقش بسزایی داشته باشند. نقش هایی که برای زنان بدسرپرست یا سرپرست خانوار اهمیت دوچندان می یابد. اما باید بدانیم که با وجود زنان تحصیل نموده و متخصص می توان با یک برنامه ریزی هدفمند در حوزه کارآفرینی به ویژه آموزش و توانمندسازی بانوان در کسب و کار های خانگی بر میزان تاثیر بانوان در اقتصاد مقاومتی اضافه نمود. امروزه بانوان تحصیلنموده زیادی در حوزه مشاغل خانگی، صنعتی، کشاورزی، فراوریی و حتی بازرگانی وارد شده اند که هدف، جهت دهی صحیح به این فعالیت ها و رسیدن به اقتصاد مقاومتی و خودکفایی است.

طیبه دین محمدی، مدیر مرکز نوآوری اجتماعی و خیریه ایران بانو گفت: با توجه به بحث های تخصصی اقتصاد و تجربیات جهانی اثبات شده که بنگاه های خرد نقش مهمی در پیشرفت اقتصادی کشور ها داشته اند. تا جایی که حدود 80 درصد سهم اقتصاد کشور های پیشرفته را بنگاه های کوچک و متوسط شکل می دهند. به نظر می رسد باید نگاهی با عنوان کارخانه محوری و دید بعضی از مسئولین و مراکز در جهت توسعه اشتغال به سمت توسعه مشاغل خرد و متوسط تغییر کند تا بانوان بتوانند مشارکت بالایی داشته باشند و یکی از بازو های موثر در زمینه اشتغال باشند.

وی اضافه نمود: همه بانوان از زمان های گذشته تا امروز در روستا ها، شهر های کوچک و...، به عنوان یک عنصر مولد با فراوری مایحتاج ضروری خانواده یک پایه تأمین و صرفه جویی مصارف خانواده بوده اند. مادرانی که لحظه ای از پا نمی نشستند تا مایحتاج و خوراک خانه از جمله؛ انواع ترشیجات، مرباجات و رب و... که مواد اولیه آن نیز با فراوری خودشان بود را فراهم می کردند. همچنین لباس می بافتند، خیاطی و قالیبافی می کردند تا خانه را از خرید بسیاری از کالا ها بی احتیاج نمایند.

دین محمدی اظهار کرد: اما سبک زندگی مدرن، انتظارات و نگاه مصرف گرایانه نسبت به بانوان و تعریف اشتباه از حوزه کارآفرینی و کارفرمایی بانوان باعث شده تا بانوی مولد تبدیل به یک عنصر مصرف نماینده شده و به جای انجام فعالیت های مفید و کارآمد، ساعت های زیادی را که در گذشته به آشپزی و کار منزل سپری می شد، امروزه به روزمرگی و بی فایده بگذراند. مصراف گرایی به صورت کلی، مقوله ای است که بی شک قطار پیشرفت و رشد جامعه را از ریل خارج می نماید و بانوان در بعضی موارد، زمان شان را با حضور در فضای مجازی پر نموده که ابتدا احساس بی هویتی و عدم مفید بودن و در نهایت به افسردگی و... دچار می شوند.

مدیر مرکز نوآوری اجتماعی درباره الگوی خیریه مردم نهاد در روستا ها اضافه نمود: در ابتدای کار، مطالعه جامعی در حوزه مسائل مرتبط زنان صورت می گیرد. درواقع؛ بر اساس این مطالعات، مجموعه ها به این جمع بندی می رسند که با توجه به شرایط معیشت کنونی خانواده ها و جامعه، زنان چه احتیاج هایی دارند تا متناسب با آن الگو هایی را تعریف نمایند. میدانیم که در این بین، نقش مادری مسئله بسیار مهمی است که احتیاج به توجه اساسی دارد. همچنین باید حوزه معیشت، هویت، حس مؤثر و مفید بودن بانوان نیز در اولویت قرار گیرد.

در تشکیلات مردم نهاد به صورت کلی، پرداختن به کسب و کار خانگی و حمایت از آن ها نیز بسیار مهم است. چراکه نقطه کانونی محسوب شده و اگر در آن تحولی صورت بگیرد تمام عرصه های دیگر اشتغال را تحت تاثیر قرار می دهد. اکنون که بحث اقتصادی و معیشت مردم به شدت دچار مشکل شده است و از آن طرف، با تعداد زیادی از بانوانی روبرو هستیم که تحصیل نموده هستند، ولی به دلایلی، چون ازدواج، بچه دار شدن، نبودن موقعیت شغلی، عدم توانمندی و مهارت لازم برای کارآفرینی، نمی توانند به فعالیتی متناسب با روحیات و تحصیلات خودشان مشغول بشوند. مشاغل خانگی زمینه ای است که بانوان می توانند در آن فعالیت جدی و الگوسازی بسیار خوبی داشته باشند. شغلی که می توان با سطح اقتصادی متفاوت آغاز و برای گسترش آن از زمینه و بستر های مختلف نیز یاری گرفت. درواقع؛ وجود مراکزی با ایده پردازی و مدیریت بانوان، می تواند راهی مؤثر برای ورود به عرصه های متفاوت اشتغال روستایی، خانگی و... باشد.

دین محمدی ادامه داد: اولین قدم، شناسایی الگو های پیروز و آشنایی با فعالیت های اجتماعی و تجربیات خانم ها در هر استان است. درواقع؛ در هر استان یک شورای کسب و کار شکل میگیرد و این شورا از خانم های کارآفرین پیروز در حوزه کسب و کار خانگی و روستایی تشکیل می گردد تا با توجه به بافت روستایی شرایط را مورد ارزیابی قرار دهند. اما به صورت خاص؛ مرکز ایران بانو در این چرخه به استان های مختلف سفر نموده و شبکه هایی در بیست و یک استان، تحت نظر شبکه ایران بانو به عنوان یک تشکیلات مردمی نیز شکل داده است. همچنین هر استان بنا به ظرفیت و شرایطی که وجود دارد، عملیات ها و برنامه هایی تعریف شده است. برنامه هایی ازجمله؛ برگزار شدن جشنواره، معرفی رویداد، برپایی نمایشگاه های فروشی که برگزار می گردد. از طرفی؛ در بحث حمایت از مشاغل خانگی نیز کار هایی در مورد آموزش ابتدایی و تکمیلی، برندسازی و تبلیغات و... انجام می گردد. درواقع، مشاغلی که قابلیت توسعه دارند و صادرات انجام می دهند نیز از حمایت خاصی برخوداراند. چراکه سایر بانوان کارآفرین به این مشاغل متصل شده و در این خصوص یک تسهیلگری صادرات ایجاد می گردد.

در پایان باید گفت که بانوان در مشاغل مختلف یا در زمینه راه اندازی کسب و کار در شهر ها و روستا ها باید بتوانند در ابتدا الگو و ایده مناسبی برای خود تعریف نمایند و شبکه سازی موردنظرشان را انجام دهند. به این معناکه بتوانند سطح مشارکت پذیری در خانواده را گسترش، تعارض نقش ها را شناسایی نمایند و از طرفی؛ رابطه ای مناسب با نیروی کار در قالب کارفرمای خانم داشته باشند. درواقع؛ یکی از حاشیه های امن شغلی برای بانوان، کار کردن با کارفرمای خانم است که به صورت مستقل و شخصی جایی را اداره می نمایند. اما در مقابل این کارفرما است که وظیفه اش تنها در حقوق و دستمزد خلاصه نمی گردد و برای اداره صحیح کار باید بتواند نقش مدیریتی موثر داشته و شرایط بانوان را بهتر درک کند.