برخی از اماکن مقدس متروکه در جهان را بشناسید - شارژ 10

از اهرام سنگی سیاه که از صحرای سودان سر برآورده اند تا بقایای به جامانده از صومعه وایتبی در انگلستان، اماکن مقدس متروکه ای هستند که در سراسر جهان به چشم می خورند. آن ها جذابیتی خوفناک و در عین حال رمانتیک دارند. لورنس جوف، نویسنده کتاب اماکن مقدس متروکه است که در کتاب خود به بررسی مقبره ها، کلیساهای جامع، کلیساها، مساجد، کنیسه ها و مکان های تدفین در سراسر جهان پرداخته است، اماکنی که در اثر گذر زمان تخریب شده و طبیعت آن ها را بازپس گرفته است. او می گوید:

مکان های متروکه باعث تحریک تخیل انسان می شوند و او را به خیال پردازی درباره روزهای اوج آن مکان وادار می کنند. دیدنی مکان های متروکه، تاحدودی انسان را با سرنوشت ملت ها و اقلیت ها آشنا می کند.

او توضیح می دهد که جذابیت تصاویر کتابش، فقط به لحاظ زیبایی شناسانه نیست، بلکه ذهنیتی است که از تاریخ جهان پیشکش بیننده می کند. او طی همکاری با تیمی از British publisher Amber Books، تعدادی از اماکن مذهبی، از مکان های ساخت دست انسان تا اشکال طبیعی را جمع آوری کرده است که با داستان ها و بعضاً سوالات بی پاسخی همراه هستند.

مذهب و تغییرات

مکان های عبادت بنا بر دلایل متعددی متروکه می شوند. لورنس جوف می گوید:

عوامل متعددی در این موضوع دخیل هستند، از تغییر مذهب گرفته تا کشورگشایی، بی پولی و البته زمین لرزه و فجایع طبیعی. برای مثال کلیساهای زیادی را دیده ام که در آب فرورفته اند.

یکی از خارق العاده ترین عکس های کتاب جوف، کلیسایی رومی متعلق به قرن 14 را نشان می دهد که از عمق دریاچه Reschensee در تیرول جنوبی ایتالیا سربرآورده است. این تصویر روحانی و ماورایی با واقعیت تلخ آن در تضاد است.

با اینکه مثل یک داستان رویایی می ماند، اما مطمئناً برای مردمی که مجبور به ترک روستا و کلیسای مورد علاقه شان شده اند، این طور نبوده است. این دریاچه در سال 1950 به صورت مصنوعی ساخته شد تا روستایی که در این محل قرار داشت، عمداً به زیر آب برود. در کتاب مذکور، تصویری از معروف ترین مکان مقدس متروکه در جهان، استون هنج در انگلستان، نیز وجود دارد که زینت بخش جلد کتاب شده است. از دیگر اماکن مقدس متروکه می توان به معابد بودا در باگان میانمار و مقابر مصر باستان اشاره کرد.

جوف می گوید:

من فکر می کنم که هریک از تصاویر، داستانی برای خود دارند که فقط مربوط به آن سازه نیست و مردمی که قبلاً در این محل عبادت می کردند را نیز در بر می گیرد. در مورد آمریکای جنوبی یا مصر، این اماکن متروکه نشانه ای از قدرت سیاسی نیز بودند که سه ضلع آن را سیاست، حاکمیت و مذهب تشکیل می داد. داشتن افکار رمانتیک نسبت به اماکن مقدس متروکه آسان است، اما بسیاری از این سازه ها با هزینه های انسانی سنگین ساخته شده یا در اثر جنگ، نسل کشی یا فجایع، متروکه شده اند.

لورنس جوف، کتابش را با اوزیماندیاس از پرسی بیش شلی، شاعر غزلسرای انگلیسی، آغاز می کند، شعری که از تأثیر زمان بر ساختمان ها می گوید. این شعر به مرگ ومیر در دوران تیره وتار می پردازد، اما به ابدیت نیز اشاره دارد؛ به اعتقاد جوف، ایمان موجود در یک ساختمان حتی با وجود مرگ انسان ها، ادامه می یابد.

چرخه زندگی

جوف به واقعه آتش سوزی در کلیسای نوتردام اشاره می کند که بعد از چاپ کتابش، رخ داد. او می گوید:

واکنش جهانی روی آسیب پذیری خاص ساختمان های مذهبی، انگشت گذاشت، سازه هایی که اغلب دچار تغییر، تخریب و ساخت وساز دوباره شده اند. اگر به یک کلیسا بروید، به طور خاص شاهد پیشینه تلاش های مکرر برای تخریب و بازسازی و ساخت وساز آن خواهید بود. این تاریخچه، روایتگر جامعه و مردم است و نشان می دهد که انسان تا چه مقدار می تواند خلاق و مخرب باشد.

مکان هایی که وابستگی مذهبی خود را تغییر دادند و به عنوان مثال از کلیسای جامع به مسجد یا برعکس تبدیل شدند، در این کتاب گنجانده نشده است، هرچند که آن ها نیز مکان های جالب و دیدنی ای هستند. جوف از بسیاری از مکان هایی که در کتابش آمده، دیدن کرده، هرچند همه آن ها را ندیده و امیدوار است که روزی پیروز به بازدید از آن ها شود. مکان های مورد علاقه او، صومعه تینترن (Tintern Abbey) در والز بریتانیا و خزانه داری (Treasury) در پترا اردن هستند؛ به خصوص خزانه داری پترا که تجربه ای فراموش نشدنی برای او بود. او در این باره توضیح می دهد:

مثل یک ماجراجویی بود، در تونلی طولانی در کوه حرکت می کنید و پس از 1.5 کیلومتر ناگهان خزانه داری پدیدار می شود. واقعاً باشکوه است؛ هرچند نام این مکان هیچ سنخیتی با آن ندارد، چرا که اینجا مقبره ایی مملو از تصاویر مذهبی قرون وسطایی است. به همین دلیل، معنویت آن تعیین نیست، مگر آنکه در پی یک سری نشانه های خاص باشید. در هر صورت، وجود تمدن های باعظمتی را که با یکدیگر ادغام شده اند، می توانید در این مکان احساس کنید.

داستان هر مکان مقدس

جوف هنگام جمع آوری اطلاعات درباره اماکن متروکه، پژوهش وسیعی در کتابخانه ها و اینترنت داشت. او می گوید که شناسایی حقیقت همیشه آسان نیست، به خصوص درباره ساختمان هایی که قرن ها قدمت دارند. او با تاریخ و اعداد و ارقام مختلف و همین طور تئوری های تاریخی ای روبرو شد که دائماً در حال تغییر هستند. این نویسنده پس از اطمینان از اطلاعات، یافته هایش را به صورت متنی آموزنده و دقیق تدوین کرد. جوف می گوید:

با توجه به اینکه هر سازه، داستان مخصوص به خود را دارد، سعی کردم که اصول اساسی را پوشش دهم و بگویم که چه کسانی در این مکان ها عبادت می کردند و چطور این ساختمان ها متروکه شده اند.

موضوعات مشترکی در تاریخ این مکان ها وجود دارد، به عنوان مثال تغییر رژیم ها که منجر به ایجاد مکان های مذهبی مربوط به آن رژیم شده است، به طوری که در بسیاری از کشورهای اروپای شرقی، کلیساها در دوران کمونیست بسته شدند. کنیسه ای در شهر ویدین بلغارستان که در این کتاب نیز به آن اشاره شده است، به واسطه اینکه یهودیان بلغاری مجبور به ترک کشورشان شدند، پس از جنگ جهانی دوم متروکه شد. سپس حکومت کمونیست برای تغییر کاربری این کنیسه برنامه ریزی کرد که هیچ گاه تحقق نیافت و به این ترتیب، پس از فروپاشی رژیم کمونیستی، متروکه ماند.

برای سفری راحت و برنامه ریزی شده به بلغارستان، تور بلغارستانرا در خبرنگاران جست وجو کرده و با مقایسه تورهای مختلف، تور مورد نظر خود را از فروشنده های همکار ما خریداری کنید.

یکی دیگر از ویژگی های مشتری مکان های مذهبی باستانی نظیر استون هنج را می توان عملکرد آن ها به عنوان تقویم دانست. جف می گوید:

واقعاً شگفت آور است که چطور انسان های باستان، پیش از اختراع ریاضیات، دریافته بودند که خورشید در چه زمانی در چه مکانی خواهد بود. این موضوع نشان می دهد که طبیعت چه نقش مهمی در زندگی انسان های اولیه داشته است. امروزه این وقایع برای ما عادی و روزمره شده اند، اما مکان مقدسی مثل معبد نیز زمان را نشان می داد.

به اعتقاد جوف، نباید همه مکان ها را در یک دسته بندی قرار دهیم. او دوست دارد که از کلیات فاصله بگیرد و به داستان هر یک از این سازه ها از نظر معماری و مردمی که در آنجا بوده اند، بپردازد؛ اغلب مردمی که از این مکان ها دیدن می کنند، فقط به معماری و شکوه آن می اندیشند و لزومی نمی بینند که داستان آن ساختمان را بدانند.